Streektaaldeskundige Jan Germs is werkzaam bij Huus van de taol, een stichting voor het stimuleren van het gebruik van het Drents. In Drenthe Magazine vertelt hij in zijn column ‘In ’t Drèents’ over wat hij meemaakt.
Schoelmeesters hebt vekaansie, zie hebt het net had of zie kriegt het binnenkört. Dat kreeg ik geregeld te heuren toen’k nog veur de klas stun, al dan niet met een schieve grijns. As underwiezers niet lui bint, dan wordt ze ’t wal met al die vrije tied en körte warkweken. Veur de klas staon een zwaor beroep? Man, gebroek je verstand toch. Maor…
De pap van Sarah kek mij wat mismoedig an. Hie is der niet bliede met, dat zien dochterdie het zo stoer hef op schoel. Dat snap ik. De vaoder begrep dunkt mij ok wal dat ik vreselijk mien best veur Sarah doe. Het kind döt ók verschrikkelijk heur best. Vaak genog komt het puntie van de tong tussen de lippen vort. Blossies kleurt de wangen under die prachtige blonde haordos. Vriendinnen hef ze zat en de mieste jongs in de klas wilt geern heur eerste kalververkering met Sarah. Redzaam is ze en op creatieve vakken kuj heur gerust lös laoten. Maor as ’t op leren ankomt, mot ze jammer genog ofhaken. Ik doe der alles an um het wichie te helpen. Dat ze test is deur een underwiesadviesbero sprek veur zuch. Het doemdikke rapport dat het rissseltaot is van het underzuuk he’k grondig bestudeerd en met de orthopedagoog deurproot. Ik wor roem veurzien van raod, maor veur de daod moe’k zölf zörgen. Daor is niks mis met, maor mien vergaarbak van 32 leerlingen in de combinatie van de groepen zes, zeuven en acht is ok zunder Sarah een wark-, tied- en energievretende iemenkörf. Alle kinder bint uniek, maor zo uniek as dizzende komt ze op de hiele wereld niet veur. Op de tonen haal ik de herfstvekaansie. Ik bin sloopt. Nachten met twaalf uur slaop bint een week lang vrij normaol. De huwelijkse geneugten – toch al een beste zet op een leeg pittie – komt pas in het tweide diel van dizze eerappelkrabbersvekaansie weer um de bocht.
Sint-Meerten, Sunterklaos en Kerst zörgt derveur dat mien enthousiaste – typering van een collega – groep in een kolkende stroomversnelling terecht komt. Het broest, het spettert, het is spannend, wij gaot met mekaar koppie under, wij geniet en… weer bin’k nao een poosie zo mu as een hond. Maor hoe kepot ok, ik sloof mij oet veur Sarah. Gien kind dat het meer verdient as zij. Ik maak woordkaorties um leesstrategieën an te leren en te verbetern. Dictees kreg ze op heur eigen niveau. Aal woensdagaovends spreek ik die in, zodat ze de spellingoefeningen met de koptillefoon op maken kan. Op het digibord komt een apart pictogram veur Sarah met stapsgewieze oefeningen op rekengebied; zölfmaakt en ik bin der groots op. De dagtaken van Sarah bint hielemaol op heur ofstemd. Aandern he’k in niveaugroepen indield, maor zie past feilijk in gien enkel groepie. Daormet is ze trouwens niet de ienige. Weer haal ik een vekaansie en weer gebeurt dat met de tong op de schoenen. Het optugen van de kerstboom laot ik traditiegetgrouw an mien vrouw over. Zölf lig ik der veural under; miest met de ogen dicht. Wal vredig, maor niet bepaold gezellig en zeker gien basis veur een broesend huwelijksleven. En hoe boeiend, oetdagend, bevredigend, inspirerend – en vul nog maor een flot superlatieven in – het lesgeven ok is, ik begun sollicitatieneigingen te kriegen. Het kan toch niet normaol weden daj je van vekaansie naor vekaansie sleept, diej dan weer neudig hebt um de batterij weer op te laden!?
En nou begunt mien beste kammeraod Sjaak ok nog het hoes te verbouwen. Zoas e altied veur mij klaor stiet, zo moet ik dat vanzölf ok veur hum. Een handige bouwvakker bin’k niet, maor een stark lief he’k wal. Dat komt mooi oet as de metselaars begunt. Specie dreien en stienen krooien komt in mien takenpakket. Ik moet der tegen navveln um beide grondstoffen aal weer op tied en op de juuste plek bij de veuleisende stienenstapelaars te kriegen. Het zwiet komt overvloedig lös, ok op dizze toch beslist guur te numen jannewaoridag. A’k zowat in draf met een volle stienenkrooi het opriedpad naor achtern nim, heur ik een fietsbel achter mij rinkeln. Neisgierigheid is ien van mien minst slechte eigenschappen. Ik minder vaart, laveer wat schuuns, kiek over de scholder en zie de pap van Sarah traag verdan trappen. Niet iens lachend of bliek gevend van goedmoedige spot rop e: ‘Zo, nou kriej ok ies in de gaten wat écht warken is, hè?!’
