Wie kent niet de Hondsrug met haar fraaie dorpen en boerderijen met uitzicht over het Hunzedal? Veel minder mensen kennen echter de oostelijk van de Hunze gelegen randveendorpen. Iedereen die wel eens de moeite heeft genomen om van Zuidlaarderveen naar Boermastreek te rijden, zal zich verbaasd hebben over de rijkdom aan monumentale boerderijen langs die route. De Groningse invloed is zo duidelijk dat sprake is van een streekeigen cultuurhistorische kwaliteit. De allerfraaiste boerderij op dit stuk is waarschijnlijk Egberts Lent. Een droom van een statige boerderij.
Het Hunzedal is al jarenlang een belangrijk natuurgebied voor Het Drentse Landschap. Toen de familie Begeman in 2004 meldde dat ze de boerderij, die prachtig gelegen is aan de Hunze, wilde verkopen hoefde de stichting niet lang na te denken. Boer Begeman stond voor de moeilijke keuze om ofwel stevig te investeren in de in matige staat verkerende oude boerderij, dan wel een nieuw bedrijf te starten. Hij besloot het laatste. Samen zorgden ze ervoor dat hij zijn bedrijf aan de overkant van de weg kon voortzetten. Dat laatste kon geregeld worden dankzij de steun van de omgeving en de Gemeente Aa en Hunze via een wijziging van het bestemmingsplan. In 2007 was de aankoop een feit en stond Het Drentse Landschap voor de lastige opgave om voldoende financiële middelen te vinden voor de restauratie.
BOUWHISTORISCH ONDERZOEK
Eén blik op de boerderij maakt duidelijk dat hier van een bijzonder monument sprake is. Om de waarde van dit Rijksmonument nauwkeuriger te bepalen, werd een bouwhistorisch onderzoek verricht door de bouwhistorici Battjes en Ladrak. “We wisten al dat in de middeleeuwen, vanuit Groningen, in het Hunzegebied turfwinning plaatsvond. Het transport van de turf vond plaats via de Hunze. Hier werden met veldkeien verstevigde stapelplaatsen of loskaden aangelegd. Dit werden lenten genoemd.
Vlak in de buurt is nog zo’n bewaard gebleven lent. Vandaar dat we de boerderij Egberts Lent hebben genoemd.” Nieuw-Annerveen is een randveendorp gelegen op een zandrug in het rivierdal van de Hunze, gevormd in de laatste ijstijd. Een droge plek waarop al vanaf 1630 geboerd werd. In het haardstedenregister zijn de namen van de talloze Drentse families terug te vinden die hier in het zweet hunner aanschijns de kost verdienden. Roelofs (1630), Hoving (1784), Steenge (1789), Hiddingh (1816) en uiteindelijk Begeman (1940).
BIJZONDERE ELEMENTEN VAN EGBERTS LENT
De boerderij toont de ontwikkeling van de landbouw vanaf de 17e eeuw tot heden. Aanvankelijk was het een kleine boerenbehuizing met 4 gebinten, die daarna een aantal keren is vergroot. Het gebouw bevat nog talloze sporen van die ontwikkeling zoals onderdelen van een ankergebint uit 1725 en een muurplaat uit 1680. Dit is bij dendrochronologisch onderzoek naar de ouderdom van de gebinten aangetoond. De huidige boerderij uit 1812 is te omschrijven als een boerderij van het krimpentype met topgevel, uitgevoerd in rode baksteen. De boerderij heeft een bijzondere voorgevel met een zadeldak op het voorhuis, belegd met geglazuurde oud-Hollandse pannen. Met vlechtwerk en een dubbele paneeldeur als voordeur. In empirestijl (bouwstijl uit het begin van de 19e eeuw) met een levensboom erboven, opgebouwd uit druiventrossen, bloemen en bladeren van zink. Voor de boerderij staan majestueuze lindebomen die het wat hogergelegen pand een voorname uitstraling geven. Vroeger moet er nog sprake van een slingertuin zijn geweest.
OUDE WATERPUT
De deels met riet gedekte boerderij heeft een vijfbeukige bedrijfsruimte en is werkelijk enorm van omvang. Bijna ondrents. Het interieur van het voorhuis bevat bijzondere kenmerken zoals de balkenzolder met gesjabloneerde tussenstukken, die uit de periode 1900-1920 dateert. De zolderbalken zijn echt enorm van
omvang en lijken wel afkomstig uit een kerk of zoiets. De schouw is nog oorspronkelijk en bevat tegeltableaus uit ca. 1810 van de firma Van Wezen. Ook de houtgeschilderde bedstedewand, de paneeldeuren en de met Bremer zandsteen belegde gang zijn vermeldenswaard. Tijdens de verbouwing werden nog een kelder met geel geglazuurde plavuizen en een waterput gevonden. Deze zijn onder de nieuwe vloer bewaard gebleven.
RESTAURATIE VAN EGBERTS LENT
Aan de zuidzijde werd een klein erfgoedlogies gerealiseerd en achter op de deel nog de multifunctionele ruimte en het infocentrum. De deel werd opzettelijk leeg gehouden om de echt indrukwekkende ruimte van deze boerderij te laten werken. In 2011 werd de prachtig gerestaureerde boerderij opgeleverd. Restauratie van zo’n enorme boerderij is geen sinecure. Niet alleen gezien de forse bouwkundige en financiële opgave, maar ook om reden van de herbestemming.
Het aantal mogelijkheden is legio, maar uiteindelijk is gekozen voor een combinatie van functies: wonen, erfgoedlogies, multifunctionele ruimte, opslagruimte en informatieruimte voor Het Drentse Landschap. Uitgangspunt voor de verbouwing vormde de wens om zoveel mogelijk van de oude en waardevolle elementen te behouden en zo nodig verdwenen kenmerken weer terug te brengen. Binnen verkeerde de boerderij in zeer slechte staat en alleen een ingrijpende renovatie kon het voorhuis omtoveren tot een woning die aan de eisen van de tijd voldoet. De muren werden geïsoleerd, de vloeren en plafonds vervangen, de zolder werd van slaapkamers voorzien. Veel aandacht kregen de schouw, de bedstedewand en het balkenplafond met getamponneerde, gesjabloneerde panelen. Uiteindelijk heeft het voorhuis weer de voorname uitstraling gekregen die het ooit bezat.
KOM OP BEZOEK IN DE NATUUR!
Stichting Het Drentse Landschap heeft verspreid over de provincie Drenthe zes informatiecentra. Het zijn mooie vertrekpunten voor prachtige wandel- en fietstochten door het Drentse landschap. U kunt ook een route van de stichting kiezen. Deze zijn gratis af te halen in de centra.
De meeste informatiecentra zijn open van 1 april tot 1 november tussen 10.00 en 17.00 uur.
Locatie centra:
– De Blinkerd, Vamweg 5 te Wijster
– ’t Ende in de Stapel, Stapelerweg 20, 7957 NB De Wijk
– Orvelte, Dorpstraat 5 in Orvelte
– Hijkerveld, Hijkerweg te Hijken
– Egberts Lent, Hunzeweg 30, 9657 PD Nieuw Annerveen
– Huenderhoeve, Huenderweg 1 83 86 XB Doldersum
Zie voor meer informatie: www.drentslandschap.nl